UGent legt mee de basis voor een kwalitatief evaluatiemodel voor onderzoek

(06-02-2023) Minder nadruk op aantal publicaties, meer op kwalitatieve indicatoren: daartoe ondertekende de UGent recent het Agreement on Reforming Research Assessment. Een belangrijke stap vooruit inzake kwalitatieve evaluatiemodellen voor onderzoek(ers).

De ondertekening bevestigt ook de internationale pioniersrol van de UGent op dit vlak.

Aan het Agreement – een initiatief van de Europese Commissie – ging twee jaar van nadenken en overleggen vooraf. Ook de UGent was actief betrokken bij het uiteindelijke resultaat, vertelt Nele Bracke, beleidsadviseur bij de directie Onderzoeksaangelenheden (DOZA). “De UGent is lid van twee Europese universiteitsnetwerken die meewerkten met de Europese Commissie. We konden ontwerpteksten lezen en feedback geven. Ook de onderzoeksinstellingen mochten rechtstreeks feedback geven, en dat hebben we ook gedaan.”

“De netwerken hebben verhinderd dat de monitoring en rapportage van de acties zou leiden tot een extra administratieve belasting. Er is gekozen voor een eerder zelfsturende vorm van monitoring en rapportage, wat ook past binnen de visie van de UGent. We hebben ons dus actief ‘gemoeid’ met de voorbereiding van dit traject. (lacht)” (Nele Bracke, DOZA)

Holistische visie met focus op peer review

Het doel van het Agreement is om een gezamenlijke richting uit te zetten voor de hervorming van de evaluatie van onderzoek, met respect voor de autonomie van de instanties die ondertekenen.

Die doelstelling past in een internationale trend, aldus DOZA-directeur Ignace Lemahieu: “Einddoel van het Agreement is een kwalitatief evaluatiemodel opgebouwd rond peer review, dat diverse vormen van onderzoeksoutput en impact meeneemt in de evaluatie. Zo’n holistische visie leidt tot meer variatie in de profielen van de onderzoekers.Het moet onder meer een einde maken aan het ongepast gebruik van publicatie-indicatoren. ”

"Op vijf jaar tijd moest je x-aantal punten bij elkaar sprokkelen door x-aantal publicaties. Die cijferfetisj leidde tot allerlei absurde situaties. Het model voelde als een keurslijf en leidde tot eenheidsworst.” (professor Lieve Van Hoof, faculteit Letteren en Wijsbegeerte)

UGent als trendsetter

De actieve rol van de UGent bij de totstandkoming van het Agreement is geen toeval. Dat heeft alles te maken met de pioniersrol die de UGent vervulde toen het een paar jaar geleden het vernieuwde ZAP-loopbaanmodel invoerde, dat helemaal aansluit bij de geest van het Agreement.

“Met het ZAP-loopbaanmodel is er veel meer ruimte voor diversiteit. Ideeën krijgen nu de tijd om te rijpen. Het model laat toe om je eigen talenten ten volle te ontplooien, zonder dat je moet beantwoorden aan één bepaalde definitie van excellentie.” (professor Lieve Van Hoof, faculteit Letteren en Wijsbegeerte)

Lieve Van Hoof vindt het ook een goede zaak dat met het Agreement zoveel andere onderzoeksinstellingen een gelijkaardig traject zullen opzetten. “Dat de aanpak van de UGent zo internationaal ingang vindt, zal leiden tot een meer gelijk speelveld. Het zal ook invloed hebben op de parameters voor research assessment. Want als onderzoeksinstellingen het Agreement ondertekenen, worden er wel acties verwacht, het is niet vrijblijvend.”

Ook rekruteringsprocessen onder de loep

Ook van de UGent zullen acties worden verwacht. Die komen er, bevestigen Ignace Lemahieu en Nele Bracke: “Op het vlak van evaluatie van onderzoek zelf en van rekrutering van onderzoekers kunnen we nog stappen zetten. We zien het Agreement als een kompas om onze verschillende evaluatiemethodes onder de loep te nemen. We willen de verschillende rekruteringsprocessen bekijken, samen met de faculteiten en DPO. Om zo tot een meer holistische benadering op een loopbaan te komen. Met de onderzoeksraad bekijken we de de manier waarop onderzoeksvoorstellen geëvalueerd worden, om ook daar andere accenten te leggen.”

Kennisdeling en -opbouw

Omdat er nood is aan kennisdeling en kennisopbouw werd er ook een Coalition for Advancing Research Assessment opgericht. Deelname is geen must, maar de UGent is wel lid. Nele Bracke: “Om het evaluatiemodel op punt te zetten hebben we nieuwe kwalitatieve indicatoren nodig, daar gaan we samen naar op zoek.”

Het mag duidelijk zijn, de ondertekening van het Agreement door de UGent is internationaal erg belangrijk voor het belang van de UGent als toonaangevende onderzoeksinstelling. Het bevordert ook de internationale loopbaanmogelijkheden, aldus Lieve Van Hoof: “Postdocs en doctorandi die de aanpak aan onze universiteit gewoon zijn, weten nu dat er op de internationale jobmarkt een cultuuromslag bezig is. Het Agreement is ook een goede zaak voor senior UGent-onderzoekers die lid willen worden van een Europese academie, nu meer rekening wordt gehouden met de nieuwe visie en minder op het hoogste aantal publicaties.”

Meer informatie